သိအပ္စရာခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း (၂)

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ား၏ရာဇဝင္ကိုေလ့လာၾကည့္ေသာ္

တရုတ္ဧကရာဇ္မင္း ဇား၊ ရွန္၊ ေခ်ာင္မင္းဆက္မ်ားလက္ထက္က စတင္မွတ္သားၾကသည္။ ေခ်ာင္ ဆိုသည့္ စကားလံုးမွာ ေနာက္ပိုင္း ေဇာင္၊ ဇို (ခ်င္း)၊ ရို စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲမွတ္သားလာၾကရာ၊ အမည္တစ္မ်ဳိး၊ ဘုရင္တစ္ပါး၏အမည္၊ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးအျဖစ္ မွတ္သားခဲ့ၾကသည္။ ေခ်ာင္(ဇို)ဧကရာဇ္သည္ BC1122 မွ BC256 ကာလအတြင္း အုပ္စိုးခဲ့သည္ဟု မွတ္သားခဲ့ၾကသည္။ BC 11 ေရာက္ေသာအခါ ခ်င္းမင္းဆက္နန္းတက္ခဲ့ၿပီး တိုင္းျပည္ကို ၁၄ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ BC 207-220 အတြင္း ဟန္မင္းဆက္နန္းတက္ကာ အျခားလူမ်ဳိးစုမ်ားကို ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ေသာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားျမန္မာျပည္ထဲသို႔ထြက္ေျပးလာၾကသည္ဟုလည္း အခ်ဳိ႕ကမွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရွိလိုဏ္ဂူတစ္ခု၏အမည္ကိုလည္း Chou-Kou-Tien ျမန္မာဂူ (ဝါ)တဲ ဆိုသည့္အဓိပၸါယ္ႏွင့္လည္းရွိေသးသည္။

Rev.Dr. JH. Cope ႏွင့္ဇနီးသည္တို႔ ၂၁၊၁၂၊၁၉၀၃ တြင္ Rev.AE.Carson ႏွင့္ေနရာေျပာင္းရန္ ေရာက္လာေသာအခါ ၁၉၊၄၊၁၉၁၀ တြင္ ဟားခါးမွတီးတိန္သို႔ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ၾကာေနထိုင္ခဲ့သည္။ Rev.Cope ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိဗက္ျပည္ရွိမြန္ဂိုလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆံပင္ပံုစံ၊ ဆံပင္ေကာက္ပံု၊ လူေနမႈပံုစံမွစ၍ သြားလာျပဳမူပံုတူညီၾကသည္ဟု ဆိုခဲ့ဖူးသည္။

ျမန္မာျပည္အဝင္

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားမရွိမီ ျမန္မာျပည္ထဲတြင္ (၁) Nigrito (၂) မြန္ခမာ (၃) ရွမ္း-ကရင္ (၄) တိဗက္-ဗမာ လူမ်ဳိးမ်ား ဦးစြာအေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သမိုင္းပညာရွင္ဦးဘရွင္၊ ဗိုလ္မွဴးဗရွင္၊ ေဒၚသိန္း၊ Mr.Hervey ႏွင့္ေဒါက္တာ တင္ေအာင္တို႔က တိဗက္-ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

(၁) စုလူမ်ဳိး

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ယူနန္ျပည္နယ္မွဆင္းသက္လာေသာ ျဖဴလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ဗိႆႏိုးႏွင့္ သေရေခတ္တရာၿမိဳ႕မ်ားကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

(၂) ကံရံ (ကရန)

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေဝသာလီႏွင့္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မ်ားကိုတည္ေထာင္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ရခိန-ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္မွတ္တမ္း တင္ထားသည္။

(၃) သက္ (စက္)

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ AD1 ရာစုခန္႔က Prome မွ Pasan ေဒသသို႔ဆင္းလာေသာလူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ ထားသည္။ သမိုင္းႏွင့္လူမ်ဳိးစုမ်ားအေၾကာင္းေလ့လာသူမ်ားက ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကဒူး၊ ကနန္း၊ တန္ေကာ့၊ နာဂ စသည့္လူမ်ဳိးမ်ားကို သက္ လူမ်ဳိးစုမွ ဆင္းသက္လာၾကသည္ဟု မွတ္သားၾကသည္။

BC 600

တိဗက္ေဒသ ဟိုဟစ္ျမစ္ (Hohit) အတိုင္းဆင္းလာကာ ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းမွတစ္ဆင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသ တြင္အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ခ်င္းတြင္းျမစ္ဆံုရာေနရာတြင္ေနထိုင္ၾကကာ ယခင္က သီလဝါဒီျမစ္ဟုေခၚေသာ ျမစ္ကို ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာျမစ္အျဖစ္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ (The Home of Chin)ဟု သမုတ္ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည္။

AD 100

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပုဂံေဒသရွိ ဘုရားႀကီးဟုေခၚေသာေဒသတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

AD 600

စစ္ကိုင္း၊ ျမင္တိုင္းပင္၊ မံုရြာ၊ ဒီပဲယင္း၊ ပလိပ္စေသာေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

AD 835

ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသရွိ သွ်ိဳၿမိဳ႕ေတာ္ (Shou) တြင္ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ကာ နန္ခ်ဳိဟု တရုတ္ဘာသာျဖင့္ ေခၚၾကသည္။

AD 842

သရက္၊ ေအာင္လံ၊ မင္းဘူး၊ မင္းတုန္း၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ သံတြဲ၊ ပုပၸားေတာင္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 849

ပုဂံ (ျဖဴဂံ) (Pu Gam) ေဒသတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 1300

ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားႏိုင္ငံမစတင္မီ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိအျခားလူမ်ဳိးစုမ်ားကို စစ္ရႈံးေသာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္အတူ ပင္းယ၊ အင္းဝ၊ စစ္ကိုင္းစေသာၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 1300

ေရစႀကိဳ၊ ေကာလင္းႏွင့္ကေလးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ စတင္အေျခခ်ေနထိုင္ကာ ၁၄၀၂-၁၄၂၃ ကာလအတြင္း ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္သည့္အခ်ိန္ထိ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

ခ်င္းေတာင္ေဒသသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း

AD1420 ခုႏွစ္မွစတင္ကာ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ မေနလိုသူမ်ားက ကေလးၿမိဳ႕မွတစ္ဆင့္ ေတာင္ေပၚေဒသကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္လာၾကသည္။ AD 1650 မွ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀-၂၅၀ ကာလအတြင္း မ်ဳိးဆက္ (၈)ဆက္ခန္႔ ခ်င္းေတာင္ေဒသ Kawlmun Ciimnuai တြင္အေျခခ်ခဲ့ၾကသည္။ သားေယာက်ာၤး တစ္ေယာက္ေမြးဖြားတိုင္း မ်ဳိးရိုးတစ္ခုအျဖစ္မွတ္သားခဲ့ၾကရာ ခ်င္း(တီးတိန္၊ တြန္းဇံ) လူမ်ဳိးမ်ားတြင္ မ်ဳိးရိုးေပါင္း (၂၃၇)မ်ဳိးရွိသည္။

AD 1550

Guite မ်ဳိးရိုးမွ Pu Guimang က တီးတိန္ၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ခဲ့သည္။

AD 1870

တြန္းဇံၿမိဳ႕ကို တည္ခဲ့သည္။

AD 1877-78

Guite လူမ်ိဳးစုမ်ား ေျမာက္ပိုင္းေဒသသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၾကသည္။

AD 1895

စက္တင္ဘာလတြင္ ခ်င္းေတာင္ေဒသတစ္ခုလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံလက္ေအာက္သို႔က်ေရာက္ခဲ့သည္။

AD 1948

ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီး ခ်င္းဝိေသသတိုင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

AD 1974

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာေဒသကို ခ်င္းဝိေသသတိုင္းမွ ခ်င္းျပည္နယ္ဟုေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည္။

ကိုးကား- SB. Langhno (ZAM Magazine 2009)