Pages

Monday, April 26, 2010

Wednesday, April 14, 2010

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ (၃)

ဒုကၡသည္မ်ား
ခ်င္းေတြဘာလို႔ ဒုကၡသည္ေလွ်ာက္ၾကတာလဲလို႔ လူတခ်ဳိ႕ကေျပာၾကပါတယ္။ သိသေလာက္ေတာ့ ေ၀ဖန္ၾက တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔သိသေလာက္နဲ႔သာဆို ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြ ဒုကၡသည္ေလွ်ာက္စရာအေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ သူတို႔ ေျပာတာေတြထဲက မွန္တဲ့အပိုင္းေတြရွိသလို၊ သိထားတာထက္ပိုၿပီး ျပင္းထန္တဲ့အပိုင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီ အေၾကာင္းကို ေျပာရရင္ နည္းနည္းေလး ရွည္သြားမွာဆိုေတာ့ သိသင့္တဲ့အခ်က္ေလာက္ကိုပဲ ေထာက္ျပခ်င္ ပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ဳိး
လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကား၊ စာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈရွိမွ လူမ်ဳိးရယ္လို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာစကားရွိပါတယ္။ ရွိလြန္းလို႔နည္းနည္းေတာင္ မ်ားသြား တယ္လို႔ဆိုရေလာက္ေအာင္ ကြဲျပားမႈလည္းရွိပါတယ္။ စာေပအေနနဲ႔လည္း ကိုယ္ပိုင္စာေပရွိပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈအားျဖင့္လည္း အျခားလူမ်ဳိးမ်ားနဲ႔ လံုး၀ကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈကို ပိုင္ဆိုင္ထားၾကပါတယ္။ ဒီလို ဘာသာစကား၊ စာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈရွိတဲ့လူမ်ဳိးတိုင္းဟာ ကိုယ္ပိုင္တိုင္းႏိုင္ငံအျဖစ္သီးျခားရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားဟာ ေရွးအစဥ္အဆက္ေအးခ်မ္းစြာေနလိုတဲ့လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၿပီး သစၥာရွိတဲ့လူမ်ဳိး အျဖစ္ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံခဲ့ရတဲ့လူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလားၿပီး ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔လည္း သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ေနခဲ့ၾကတဲ့လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ (ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ ၂ ၌ေဖာ္ျပၿပီး) အေျခအေနအရ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္ေတြ သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာေဒသေတြလည္း အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ကို အလုိလိုက်ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္း က အဂၤလိပ္ကို စတင္ေတာ္လွန္ခဲ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြအေၾကာင္းကို ျပန္လွန္ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဗိုလ္မင္းေရာင္၊ ၾကြမ္ဘိခ္စသျဖင့္ တိုင္းသိျပည္သိပုဂၢိဳလ္ေတြရွိၾကသလို ဘယ္သူမွမသိဘဲ အသက္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ခ်င္းေတာ္လွန္ ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါေသးတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဗိုလ္မင္းေရာင္(ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ့အဖိုး) ဟာ ေျမျပန္႔ခ်င္းျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္တန္းေဒသကို ေရႊ႕ေျပာင္းသြားၾကတဲ့ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြထဲမွာ မပါဘဲက်န္ခဲ့တဲ့ ေျမျပန္႔ခ်င္းမ်ားျဖစ္ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲ
ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့ေနရာမွာ အဂၤလိပ္နဲ႔ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံတိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတဲ့သူေတြျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းဆူပူေသာင္းက်န္းမႈေတြကို ႏွိမ္နင္းဖို႔အတြက္ တပ္မေတာ္ဟာ စစ္သည္အင္အားစုေဆာင္းၿပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကလည္း ခ်င္းေသနတ္ ကိုင္တပ္ဆိုၿပီး ရွိခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြထဲက သီးသန္႔လူမ်ဳိးနဲ႔တိုက္ပြဲ၀င္တဲ့စစ္တပ္ဆိုလို႔ ခ်င္းနဲ႔ ကခ်င္ပဲရွိပါတယ္။ ဒီလိုတိုင္းျပည္အေပၚသစၥာရွိရွိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တဲ့လူမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ အခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာေတာင္ အဲဒီအေခၚအေ၀ၚကို မေျပာင္းလဲႏိုင္ေသးဘဲ အရင္တုန္းကလို ခ်င္း(၁၊ ၂၊ ၃) စသျဖင့္ အာရိုးစြဲေခၚေနၾကပါေသးတယ္။ ဥပမာ။ က်ဳိင္းတံုၿမိဳ႕က (၃၁၄) ေျချမန္တပ္ဆိုရင္ အရင္က ခ်င္းေသနတ္ကိုင္ တပ္ရင္း (၄) ျဖစ္တယ္။ ခ်င္းေတြဟာ ခ်င္းေတာင္ေဒသကေန ဗကပ (ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ) ကိုတိုက္ဖို႔ အတြက္ ခ်င္းတပ္ေတြကို ရွမ္းျပည္နယ္ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တပ္ျဖန္႔ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီတုန္းကတည္းက တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းေတြကို ယခုအခ်ိန္ထိ အဲဒီေဒသေတြမွာ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့စြာေတြ႔ႏိုင္ပါေသးတယ္။
အရင္ကဇာတ္လမ္းေလး
ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတာ လူမ်ဳိးတိုင္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ သစၥာရွိရွိတိုက္ပြဲ၀င္ ၾကသူေတြထဲမွာေတာ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားကို ပစ္ပယ္ထားလို႔မရပါဘူး။ ၁၉၈၀ ေက်ာ္၀န္းက်င္က အျဖစ္အပ်က္ေလး တစ္ခုကို သတိရမိတယ္။ အိႏၵိယဖက္က သူပုန္ေတြခ်င္းျပည္ထဲကို က်ဴးေက်ာ္လို႔ဆိုၿပီး ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က စစ္တပ္ေတြကို ခ်င္းျပည္ကိုပုိ႔ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါနဲ႔ စစ္သားေတြဟာ ခ်င္းေတာင္ေပၚကရြာေတြ (ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဒသကရြာ)ထဲမွာ စခန္းခ်ၾကတယ္။ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ကယ္တင္ရွင္လိုလိုဘာလိုလိုနဲ႔ေပါ့။ သူတို႔တည္းတဲ့အိမ္ ရွင္ေတြကို မေခ်မငံဆက္ဆံၾကတယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ရွင္ေတြကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ပဲျပဳစုၾကပါ တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူတို႔ အိမ္ေပၚကိုတက္ၿပီးၾကည့္ေတာ့ အိမ္ရဲ့ဧည့္ခန္းထဲမွာ စစ္ဗိုလ္ေတြရဲ့ဓာတ္ပံုခ်ိတ္ထားတာ ေတြ႔တယ္။ ဒါနဲ႔အဲဒါဘယ္သူလဲဆိုၿပီး ေမးၾကည့္ေတာ့ အိမ္ရွင္တဲ့..။ အဲလိုအျဖစ္အပ်က္ေလးႀကံဳေတာ့မွ စစ္သား ေတြလည္း ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ေလးေလးစားစား ျပန္လည္ဆက္ဆံၾကေတာ့တယ္။ (ဆိုလိုတာက ခ်င္းေတာင္ မွာ စစ္မႈမထမ္းဖူးတဲ့အိမ္ဆိုတာ မရွိသေလာက္ကို ရွားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဒသမွာဆိုရင္ အထူးသျဖင့္ ရာထူးႀကီးတဲ့ စစ္မႈထမ္းေတြပိုမ်ားခဲ့တယ္။)
၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့စစ္မႈထမ္းေတြၾကားထဲမွာ ခ်င္းအရာရွိေတြေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ား ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အဆင့္ထိေရာက္တဲ့သူေတြ၊ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ပထမအဆင့္၀င္တဲ့သူေတြကအစ အမ်ား ႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ အေရးအခင္းၿပီးေနာက္ပိုင္းေလာက္ကစၿပီး သိသာတဲ့ခြဲျခားမႈကို ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားခံစားခဲ့ရတယ္။ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့သူေတြကို ရာထူးေပးဖို႔ခက္ေနတာေတြ၊ မလွိမ့္တစ္ပတ္နည္းနဲ႔ ရာထူးျဖဳတ္ခ်တာေတြနဲ႔ အျခားမသမာမႈေတြအမ်ားႀကီးနဲ႔ ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြကို ႏွိမ္တာေတြအမ်ားႀကီးပါ။
(C) သံုးလံုး
အခုေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္ထဲမွာ ခ်င္းလူမ်ဳိးဆိုလို႔ အရင္ကစစ္မႈထမ္းခဲ့တဲ့လူႀကီးေတြရဲ့ လက္က်န္ေလာက္သာ ရွိပါေတာ့တယ္။ အျဖစ္က ဒီလိုဗ်..
စစ္တပ္ထဲကို အရင္ကလို မ်ဳိးခ်စ္စိတ္တစ္ခုတည္းနဲ႔၀င္ခြင့္မျပဳေတာ့ဘူး။ စစ္တပ္လို႔ေျပာတဲ့အခါမွာ ဗိုလ္သင္တန္းေတြလည္း ပါပါတယ္။ (C)သံုးလံုးနဲ႔ ၿငိလို႔မရပါဘူး။ အဲဒီ (C) သံုးလံုးထဲက တစ္ခ်က္ခ်က္နဲ႔ညိရင္ အရည္အခ်င္းမမီသူအျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး စစ္တပ္ထဲကို၀င္ခြင့္မျပဳေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ (C) ေတြကေတာ့
(၁) Christian (ခရစ္ယာန္ဘာသာကို ယံုၾကည္သက္၀င္သူ)
(၂) Chin (ခ်င္းလူမ်ဳိးျဖစ္သူ)
(၃) C ပိုး (အသည္းေရာင္အသား၀ါစီပိုးရွိသူ) ေတြျဖစ္ပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြထဲမွာ စီပိုး (အသည္းေရာင္) မရွိရင္ေတာင္ ခ်င္းလူမ်ဳိးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အလိုလို အပယ္ခံျဖစ္ၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။
အတိတ္ကာလကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး၊ လုပ္ခ်င္တိုင္းလုပ္ခံေနရတဲ့ ရိုးသားၿပီး သစၥာရွိခဲ့တဲ့ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြအတြက္ ဘာအခြင့္အေရးမွမရွိေတာ့ပါဘူး။ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးအျဖစ္ရွိေနေပမယ့္ ဒုတိယတန္းစားလူမ်ဳိးေလာက္သာသာ သူတို႔ ေတြထားၾကပါတယ္။ တိုင္းျပည္အတြက္ ေသေသေၾကေၾကတိုက္ပြဲ၀င္ဖို႔ရွိတုန္းကေတာ့ ခ်င္းေတြကိုအားကို ခဲ့ၾကၿပီး၊ အခြင့္အေရးေပးစရာရွိလာေတာ့ မ်က္ကြယ္ျပဳထားျခင္းကို ခံေနရၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္
စာေပ
အရင္တုန္းကဆိုရင္ ခ်င္းစာေပတိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာစိုးရိမ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခ်င္းစာေပ သင္ၾကားျခင္းကို မူလတန္းအဆင့္မွာ မသင္မေနရအျဖစ္ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္ (ခ်င္းျပည္နယ္တြင္သာ)။ ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာ ခ်င္းစာေပးသင္ၾကားဖို႔အတြက္ တားျမစ္ခံရတဲ့အျပင္ ေက်ာင္းမွာမဟုတ္ဘဲ ရြာထဲမွာေတာင္ ခ်င္းစာေပသင္ၾကားခြင့္ကို ပိတ္ပင္လာၾကပါတယ္။ ဒါဟာ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးေပ်ာက္ကြယ္သြားဖို႔ မတရားတားျမစ္ ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်င္းစာေပသင္ၾကားဖို႔အတြက္ စည္းရံုးတဲ့သူေတြကိုလည္း တားျမစ္ပိတ္ပင္ပါတယ္။
ယဥ္ေက်းမႈ
ခ်င္းတို႔ရဲ့ရိုးရာပြဲေတြ၊ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔ေတြကအစ အရင္ကလို လြတ္လပ္စြာက်င္းပခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထား ၾကပါတယ္။ က်င္းပခြင့္ေပးတဲ့အခါမွာလည္း မတရားပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္မ်ားစြာနဲ႔ စိတ္က်ဥ္းၾကပ္စြာ ျပဳလုပ္ခြင့္ ေပးတယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားကို ဒုတိယတန္းစားလူမ်ဳိးျဖစ္ေစၿပီး၊ သိသိသာသာခ်ဳိးႏွိမ္ျခင္းျဖစ္ ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ရဲ့ရပိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ တန္းတူမရတဲ့ အခ်က္ေၾကာင့္သာ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားျပည္ပထြက္ဒုကၡသည္အျဖစ္ေလွ်ာက္ထားေနၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ မည္သည့္ ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္၊ ဘာသာေရးခံယူခ်က္မ်ားေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္ရဲ့ရပိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္သာ မိမိကို လူ႔အခြင့္အေရးအျပည့္အ၀ေပးမည့္ႏိုင္ငံသစ္မ်ားကို ရွာေဖြထြက္ခြာ ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
လူတစ္ခ်ိဳ႕ ရဲ့ထင္ျမင္စြတ္စြဲသလိုမ်ဳိး ခ်င္းျပည္မွာ အဓမၼခိုင္းေစမႈမရွိဘူး၊ စစ္တပ္လည္းမရွိဘူးဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဓမၼခုိင္းေစတဲ့ေနရာေတြလည္းရွိပါတယ္။ စစ္တပ္လည္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္ေတြဟာ ဒုကၡသည္တစ္ေယာက္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပးႏိုင္တဲ့တရား၀င္အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္လို႔ အဲဒီကိစၥေတြကို ယူသံုးေနၾကတာပါ။ အဓိကကေတာ့ အထက္က ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း ...
ျမန္မာျပည္အတြက္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အသက္၊ ေသြး၊ ေခၽြးရင္းခဲ့တဲ့ သစၥာရွိတဲ့လူမ်ဳိးကို တန္းတူအခြင့္ အေရးမေပးဘဲ ဒုတိယတန္းစားလူမ်ဳိးအျဖစ္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဟာ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားကို သူတို႔ခ်စ္တဲ့ေမြးဖြားရာအမိ ေျမကိုစြန္႔ခြာၿပီး၊ ေကာင္းစားတဲ့ႏိုင္ငံသစ္မွာ အေျခခ်ေနထိုင္ဖို႔ တြန္းအားေပးတဲ့အခ်က္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို နားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ .. ဒုတိယတန္းစား လူမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။
ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ.. သစၥာရွိတဲ့လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ (ယခင္က.. အခုေတာ့အေျခအေနအရတစ္ခ်ိဳ႕သစၥမရွိ)
ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ.. ေအးခ်မ္းမႈကို လိုလားတဲ့လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ.. ေက်နပ္ေရာင့္ရဲမႈရွိတဲ့လူမ်ဳးိျဖစ္ပါတယ္။ (ယခင္က.. ယခုေတာ့မဆိုလို..)
ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဘာ့ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေလွ်ာက္ထားၾကတယ္ဆိုတာကို ဒီေလာက္ရွင္းျပရင္ လံုေလာက္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီထက္ ပိုၿပီးရွင္းျပရင္.. လူမ်ဳိးေရးထိခိုက္စရာေတြ၊ ျပႆနာေတြပိုမ်ားလာႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဤမွ်ေလာက္သာ တင္ျပပါရေစ...
ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္....

Sunday, April 4, 2010

သိအပ္စရာခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း (၂)

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ား၏ရာဇဝင္ကိုေလ့လာၾကည့္ေသာ္

တရုတ္ဧကရာဇ္မင္း ဇား၊ ရွန္၊ ေခ်ာင္မင္းဆက္မ်ားလက္ထက္က စတင္မွတ္သားၾကသည္။ ေခ်ာင္ ဆိုသည့္ စကားလံုးမွာ ေနာက္ပိုင္း ေဇာင္၊ ဇို (ခ်င္း)၊ ရို စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲမွတ္သားလာၾကရာ၊ အမည္တစ္မ်ဳိး၊ ဘုရင္တစ္ပါး၏အမည္၊ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးအျဖစ္ မွတ္သားခဲ့ၾကသည္။ ေခ်ာင္(ဇို)ဧကရာဇ္သည္ BC1122 မွ BC256 ကာလအတြင္း အုပ္စိုးခဲ့သည္ဟု မွတ္သားခဲ့ၾကသည္။ BC 11 ေရာက္ေသာအခါ ခ်င္းမင္းဆက္နန္းတက္ခဲ့ၿပီး တိုင္းျပည္ကို ၁၄ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ BC 207-220 အတြင္း ဟန္မင္းဆက္နန္းတက္ကာ အျခားလူမ်ဳိးစုမ်ားကို ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ေသာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားျမန္မာျပည္ထဲသို႔ထြက္ေျပးလာၾကသည္ဟုလည္း အခ်ဳိ႕ကမွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရွိလိုဏ္ဂူတစ္ခု၏အမည္ကိုလည္း Chou-Kou-Tien ျမန္မာဂူ (ဝါ)တဲ ဆိုသည့္အဓိပၸါယ္ႏွင့္လည္းရွိေသးသည္။

Rev.Dr. JH. Cope ႏွင့္ဇနီးသည္တို႔ ၂၁၊၁၂၊၁၉၀၃ တြင္ Rev.AE.Carson ႏွင့္ေနရာေျပာင္းရန္ ေရာက္လာေသာအခါ ၁၉၊၄၊၁၉၁၀ တြင္ ဟားခါးမွတီးတိန္သို႔ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ၾကာေနထိုင္ခဲ့သည္။ Rev.Cope ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိဗက္ျပည္ရွိမြန္ဂိုလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆံပင္ပံုစံ၊ ဆံပင္ေကာက္ပံု၊ လူေနမႈပံုစံမွစ၍ သြားလာျပဳမူပံုတူညီၾကသည္ဟု ဆိုခဲ့ဖူးသည္။

ျမန္မာျပည္အဝင္

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားမရွိမီ ျမန္မာျပည္ထဲတြင္ () Nigrito () မြန္ခမာ () ရွမ္း-ကရင္ () တိဗက္-ဗမာ လူမ်ဳိးမ်ား ဦးစြာအေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သမိုင္းပညာရွင္ဦးဘရွင္၊ ဗိုလ္မွဴးဗရွင္၊ ေဒၚသိန္း၊ Mr.Hervey ႏွင့္ေဒါက္တာ တင္ေအာင္တို႔က တိဗက္-ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

() စုလူမ်ဳိး

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ယူနန္ျပည္နယ္မွဆင္းသက္လာေသာ ျဖဴလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာျပည္တြင္ ဗိႆႏိုးႏွင့္ သေရေခတ္တရာၿမိဳ႕မ်ားကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

() ကံရံ (ကရန)

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေဝသာလီႏွင့္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မ်ားကိုတည္ေထာင္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ရခိန-ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္မွတ္တမ္း တင္ထားသည္။

() သက္ (စက္)

ဤလူမ်ဳိးမ်ားသည္ AD1 ရာစုခန္႔က Prome မွ Pasan ေဒသသို႔ဆင္းလာေသာလူမ်ဳိးမ်ားအျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ ထားသည္။ သမိုင္းႏွင့္လူမ်ဳိးစုမ်ားအေၾကာင္းေလ့လာသူမ်ားက ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကဒူး၊ ကနန္း၊ တန္ေကာ့၊ နာဂ စသည့္လူမ်ဳိးမ်ားကို သက္ လူမ်ဳိးစုမွ ဆင္းသက္လာၾကသည္ဟု မွတ္သားၾကသည္။

BC 600

တိဗက္ေဒသ ဟိုဟစ္ျမစ္ (Hohit) အတိုင္းဆင္းလာကာ ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းမွတစ္ဆင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသ တြင္အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ခ်င္းတြင္းျမစ္ဆံုရာေနရာတြင္ေနထိုင္ၾကကာ ယခင္က သီလဝါဒီျမစ္ဟုေခၚေသာ ျမစ္ကို ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာျမစ္အျဖစ္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ (The Home of Chin)ဟု သမုတ္ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည္။

AD 100

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပုဂံေဒသရွိ ဘုရားႀကီးဟုေခၚေသာေဒသတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

AD 600

စစ္ကိုင္း၊ ျမင္တိုင္းပင္၊ မံုရြာ၊ ဒီပဲယင္း၊ ပလိပ္စေသာေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

AD 835

ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသရွိ သွ်ိဳၿမိဳ႕ေတာ္ (Shou) တြင္ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ကာ နန္ခ်ဳိဟု တရုတ္ဘာသာျဖင့္ ေခၚၾကသည္။

AD 842

သရက္၊ ေအာင္လံ၊ မင္းဘူး၊ မင္းတုန္း၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ သံတြဲ၊ ပုပၸားေတာင္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 849

ပုဂံ (ျဖဴဂံ) (Pu Gam) ေဒသတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 1300

ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားႏိုင္ငံမစတင္မီ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိအျခားလူမ်ဳိးစုမ်ားကို စစ္ရႈံးေသာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္အတူ ပင္းယ၊ အင္းဝ၊ စစ္ကိုင္းစေသာၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။

AD 1300

ေရစႀကိဳ၊ ေကာလင္းႏွင့္ကေလးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ စတင္အေျခခ်ေနထိုင္ကာ ၁၄၀၂-၁၄၂၃ ကာလအတြင္း ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္သည့္အခ်ိန္ထိ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။

ခ်င္းေတာင္ေဒသသို႔ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း

AD1420 ခုႏွစ္မွစတင္ကာ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ မေနလိုသူမ်ားက ကေလးၿမိဳ႕မွတစ္ဆင့္ ေတာင္ေပၚေဒသကို ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္လာၾကသည္။ AD 1650 မွ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀-၂၅၀ ကာလအတြင္း မ်ဳိးဆက္ ()ဆက္ခန္႔ ခ်င္းေတာင္ေဒသ Kawlmun Ciimnuai တြင္အေျခခ်ခဲ့ၾကသည္။ သားေယာက်ာၤး တစ္ေယာက္ေမြးဖြားတိုင္း မ်ဳိးရိုးတစ္ခုအျဖစ္မွတ္သားခဲ့ၾကရာ ခ်င္း(တီးတိန္၊ တြန္းဇံ) လူမ်ဳိးမ်ားတြင္ မ်ဳိးရိုးေပါင္း (၂၃၇)မ်ဳိးရွိသည္။

AD 1550

Guite မ်ဳိးရိုးမွ Pu Guimang က တီးတိန္ၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ခဲ့သည္။

AD 1870

တြန္းဇံၿမိဳ႕ကို တည္ခဲ့သည္။

AD 1877-78

Guite လူမ်ိဳးစုမ်ား ေျမာက္ပိုင္းေဒသသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၾကသည္။

AD 1895

စက္တင္ဘာလတြင္ ခ်င္းေတာင္ေဒသတစ္ခုလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံလက္ေအာက္သို႔က်ေရာက္ခဲ့သည္။

AD 1948

ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီး ခ်င္းဝိေသသတိုင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

AD 1974

ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားေနထိုင္ရာေဒသကို ခ်င္းဝိေသသတိုင္းမွ ခ်င္းျပည္နယ္ဟုေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည္။

ကိုးကား- SB. Langhno (ZAM Magazine 2009)


Saturday, April 3, 2010

သိအပ္စရာခ်င္းလူမ်ဳိးအေၾကာင္း (၁)

ဘယ္ကစ
တကယ္ေတာ့ လူေပါင္း တစ္သန္းေတာင္မျပည့္တဲ့ ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြကိုဘုရားသခင္ကပဲေကာင္းခ်ီးေပးတယ္ပဲေျပာေျပာ၊ အျခားလူမ်ဳိးေတြထက္ေတာ့ သာတဲ့ေနရာေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႔ထိ လူမ်ဳိးႀကီး ျဖစ္မ လာတာေတာ့ အံ့ၾသစရာပါ။ ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြရဲ့ရာဇ၀င္ကိုျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေရွးတရုတ္ျပည္ဖက္ကေန ဆင္းသက္လာၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အတိအက်ေတာ့ ဘယ္သူမွမခန္႔မွန္းႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။
ေရွးလူႀကီးေတြရဲ့အဆိုအရေတာ့ ကခ်င္လူမ်ဳိးနဲ႔ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြဟာ.. ညီအစ္ကိုေတြလို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒီညီအစ္ကို ႏွစ္ေယာက္ဟာ ျမန္မာျပည္ထဲကို၀င္လာရင္း၊ လမ္းမွာ အႀကီးျဖစ္တဲ့ကခ်င္ကလမ္းမွာက်န္ခဲ့ၿပီး၊ ညီျဖစ္တဲ့ခ်င္းကေတာ့ လမ္းေဖာက္လို႔ဆက္ဆင္းလာလိုက္တာ.. ဘာသယံဇာတမွမရွိတဲ့ ခ်င္းေတာင္ဘက္ကိုေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ကံမေကာင္းဘူးလို႔ပဲေျပာရမလားမသိဘူး၊ ညီငယ္ခ်င္းေလးဟာ.. ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ခ်င္းေတာင္တန္း ေပၚမွာ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ပါတယ္။ အညတရခ်င္းေလးတစ္ေယာက္ျဖစ္လို႔ စာ၊ စကားကစလို႔ ကိုယ္ပိုင္မရွိခဲ့ဘူးလို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ေရျခား၊ ေျမျခားက သာသနာျပဳဆရာေတြေရာက္လာၿပီး
ေနာက္ပိုင္း “စာ” ဆိုတာရွိလာပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀) ၊ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး၊ တရား၀င္ ခ်င္းဘာသာ
စကားအျဖစ္ စတင္ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ႏို၀င္ဘာလမွာ ခ်င္းေတာင္ေဒသတစ္ေနရာမွာ ခ်င္းစာရာျပည့္ပြဲ က်င္းပၾကမယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။
အျခားလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ လူဦးေရအေရအတြက္ နည္းၿပီး၊ ေဒသထြက္သယံဇာတဆိုလို႔ ပန္းသီးဆို
တာေလာက္ပဲရွိတဲ့ေနရာမွာ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကတဲ့ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဟာ.. ယခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ့ျပင္ပ အျခားဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ဦးတည္ေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ မိမိတိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္းအတြက္ေတာ့ အင္မတန္ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ (တစ္နည္းအားျဖင့္အခြင့္အေရး) လို႔ခံယူၾကတဲ့သူေတြဟာ ၉၉% ေလာက္ရွိၾကပါတယ္။
သိသင့္တဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ကိုေတာ့ လ်စ္လ်ဴရႈထားၾကတာေတာ့ ၀မ္းနည္းစရာပါ။ အဆင္ေျပမယ့္လမ္း
ျမင္တိုင္း၊ ဘ၀ေဟာင္းကိုေမ့ေလ်ာ့ၿပီး စိတ္ႀကီး၀င္တတ္ၾကပါတယ္။ ကိုယ့္အစြမ္းအစနဲ႔ဘာမွမဟုတ္ၾကေပမယ့္ ဘုရား ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္အခြင့္အေရးေလးေတြရလာတဲ့အခါ ေအာက္ေျခလြတ္ၿပီး၊ သူမ်ားတကာကို လက္ညိဳးေငါက္ေငါက္ ထိုးတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေတြဟာ.. အားလံုးမဟုတ္ေပမယ့္ အခ်ဳိ႕အခ်ဳိ႕ေသာသူေတြကို ဆိုလိုတာပါ။
အေၾကာင္းအရင္း
ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြဘာ့ေၾကာင့္ တိုးတက္သင့္သေလာက္မတိုးတက္ၾကသလဲ?
ကၽြန္ေတာ္ မေလးရွားေရာက္ေတာ့ သတိထားမိတာတစ္ခုရွိပါတယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာ
ျပည္မွာ ကိုယ့္မိခင္ဘာသာစကား(ခ်င္းစကား)ေတာင္ေျဖာင့္ေအာင္မေျပာတတ္တဲ့သူေတြ မေလးရွားမွာ မေလးစကားကိုေတာ့ ေရေရလည္လည္ မြတ္ေနေအာင္ေျပာတတ္ၾကတယ္..။ အေၾကာင္းအရင္းကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွာ မေလးလူမ်ဳိးေတြဟာ. သူတို႔ဘာသာစကားကို ႀကိဳးစားေျပာၾကတဲ့သူေတြကို နားလည္ေပးတယ္။ စကားေျပာတာမပီရင္ေတာင္ ေလွာင္ရယ္တာမ်ဳိး မလုပ္ၾကဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံျခားသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာမေလးစကားကို ရဲရဲရင့္ရင့္ေျပာလာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြကေတာ့ ေသြးႀကီးေပမယ့္ လူမ်ဳိးႀကီးမဆန္တာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ခ်င္းစကားကို ႀကိဳးစားေျပာလို႔မပီရင္ေတာင္ ျပင္ေပးမယ္မရွိဘဲ၊ ၀ိုင္းဟားၾကတာမ်ဳိး၊၀ိုင္းၿပီးဟာသေဖာက္တာမ်ဳိးေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြဟာတိုးတက္တဲ့လကၡဏာ မဟုတ္ဘဲ၊ ဆုတ္ယုတ္တဲ့လကၡဏာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သတိမမူမိၾကပါဘူး။
ကိုယ့္ပါးစပ္က ဘယ္ေလာက္ပဲ “ဘုရား၊ ဘုရား” လို႔ေအာ္ၿပီး၊ လူေတြေရွ႕႔မွာရပ္ေနပါေစ၊ ကိုယ္လူမ်ဳိး
အတြက္ ဘယ္ေလာက္ပဲေၾကြးေၾကာ္ေနပါေစ။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုတကယ္ ဆြဲတင္ခ်င္တဲ့စိတ္မရွိဘဲကိုယ့္လူမ်ဳိးစုေတြၾကား ထဲမွာပဲ ဗိုလ္လုပ္ေနၾကတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါဟာ စိတ္မေကာင္းစရာပါ။
ဒါ့ေၾကာင့္ “ခ်င္းေတြအရမ္းေကာင္းစားၾကတာပဲလို႔ လူအခ်ဳိ႕ကေျပာေနၾကေပမယ့္ အျပင္ပန္းအားျဖင့္
ေကာင္းစားသေယာင္ေယာင္နဲ႔ အတြင္းမွာ ပုပ္သိုးေနၾကတာကို ျပသခ်င္တာပါ။”
ဒုတိယပိုင္း ဆက္ပါဦးမည္။